ΠΕΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Σκοπό του πονήματος αυτού συνιστά η επιστημολογική θήρα μιας μεθόδου στις κοινωνικές επιστήμες. Αναζητούμε το λογικώς αδύνατο στις κοινωνικές. επιστήμες, στην ιστορική διαδικασία συλλήβδην. Ιστορικίστικες προκαταλήψεις, ουτοπικά συμφέροντα κι ανεξέταστες ιδεολογίες μπορεί ν' αποβούν μοιραία για την γνώση της ιστορίας και να προδώσουν τον δημόσιο ή κοινωνικό χαρακτήρα της γνώσης αυτής. Γιατί λοιπόν να επιζητούμε παρόμοιες αυταπάτες, να κατανοήσουμε δηλαδή την ιστορία με την παντοδυναμία του λόγου, χωρίς ν' αντιληφθούμε την τάξη του απορείν, του θαυμάζειν. που διέπει τα ιστορικά πράγματα, να γνωρίσουμε τα όρια του λόγου στην κοινωνία και την πολιτική και ν' αποδώσουμε το νόημα που δικαιώνει τα ιστορική αυτά πράγματα;

0 πρακτικός έλεγχος κι οι διϋποκειμενικές δοκιμασίες παρομοίων προκαταλήψεων μας επιτρέπουν να ξεχωρίζουμε το σωστό από το λάθος, το καλό από το κακό, προκειμένου να οικοδομήσουμε την ιστορία την κοινωνική και την πολιτική μας ζωή. Οι αποφάσεις μας βέβαια αποτελούν συμβατικά προϊόντα σε σχέση προς την οργάνωση των θεσμών της επιστήμης, της κοινωνίας και της εξουσίας. Οι αποφάσεις αυτές υπόκεινται είτε σε απόρριψη είτε σε αποδοχή μετά λόγου. Αναντίρρητα είμαστε προϊόντα της φύσης.

Πάντως μπορούμε ν' αλλάξουμε την ιστορία με την παιδεία μας και να σχεδιάσουμε το μέλλον μας. Έχομε την ηθική ευθύνη να δεσμευθούμε με τις συμβατικές αυτές αποφάσεις σε συνθήκες της πενίας, της απόγνωσης για τα πράγματα του κόσμου αυτού, για ό, τι είναι αναγκαίο στην ζωή αυτήν: για τις αξίες, την πραγμάτωση της ελευθερίας par excellence. Η πραγμάτωση αυτή κείται πέραν από αφηρημένες διατυπώσεις και πέραν οπό κανόνες που αφορούν στην φυσική επιβίωση μόνον. Και παρά το γεγονός, η γράφουσα έχει επανειλημμένα υποστηρίξει σε μακρά, εικοσαετή σειρά δημοσιευμάτων, ότι η εντελής γνώση για την πραγμάτωση αυτήν τελεί υπό αίρεση, αφού κείται στην σφαίρα του λογικώς αδυνάτου, ο άνθρωπος δεν απεμπολεί τις εναγώνιες προσπάθειες ν' αναπτύξει εννοιολογικό οπλισμό του προς τον άγνωστο, τον λογικώς αδύνατο χώρο των αξιών.

Το επιστημολογικό αυτό πρίσμα του απορείν, του θαυμάζειν επιτρέπει την αναζήτηση μιας κατεύθυνσης της θεωρίας της πολιτικής επικοινωνίας που είναι επικοινωνία παιδευτική και της ίδιας της ιστορίας.