ΟΙ ΡΗΤΡΕΣ ΕΧΕΜΥΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΔΙΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται την προβληματική των ρητρών εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού κατά τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας και ιδίως μετά τη λήξη της. Όπως παρατηρείται, πλέον σε εποχές όξυνσης του οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ των πολυεθνικών ομίλων επιχειρήσεων και άνθισης του φαινομένου της εμπορικής και βιομηχανικής κατασκοπίας, οι εν λόγω ρήτρες περιέχονται όλο και συχνότερα στις ατομικές συμβάσεις εργασίας διευθυντικών στελεχών ή υπαλλήλων με εξειδικευμένη τεχνική και επιστημονική γνώση, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους στην εργοδοτική επιχείρηση να εξοικειωθούν με πελάτες της ή με εταιρικά μυστικά και απόρρητα. Οι ρήτρες εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού αποσκοπούν στη προστασία των οικονομικών συμφερόντων της επιχείρησης ως μέσο προληπτικής προστασίας έναντι των κινδύνων ανάπτυξης ανταγωνιστικής δράσης ή και αποκάλυψης απόρρητων στοιχείων από στελέχη της, ιδίως μετά την αποχώρησή τους από την εταιρεία, συμβάλλοντας έτσι στη διασφάλιση ενός υγιούς ανταγωνισμού. Ωστόσο, όσο δικαιολογημένο και αν είναι το εργοδοτικό συμφέρον που εξυπηρετεί η συνομολόγηση των μετασυμβατικών αυτών δεσμεύσεων, η στέρηση από τον εργαζόμενο της δυνατότητας αξιοποίησης των επαγγελματικών του γνώσεων για ένα ικανό χρονικό διάστημα, που μπορεί να είναι κρίσιμο για την εύρεση νέας εργασίας, εγείρει σωρεία ερωτημάτων νομικών και πραγματικών, ιδίως σε περιόδους βαθύτατης οικονομικής κρίσης, όπως η σημερινή.

Στόχος της μελέτης αυτής είναι η αποσαφήνιση και ανάλυση της φύσης, του θεσμικού πλαισίου και του ρόλου των ρητρών εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού στην ελληνική έννομη τάξη, η ανάδειξη των κοινών σημείων και των διαφορών τους με έμφαση στη μεταξύ τους τελολογική και λειτουργική συνύπαρξη και διαπλοκή, καθώς και η εξειδίκευση των προϋποθέσεων, κάτω από τις οποίες θεωρούνται έγκυρες, με βασικό κριτήριο το προστατευτέο επιχειρηματικό συμφέρον του εργοδότη σε συνδυασμό με το αντικείμενο του περιορισμού της επαγγελματικής δράσης του εργαζομένου. Όλα τα ανωτέρω εξετάζονται μέσα από την παράθεση και το σχολιασμό δικαστικών αποφάσεων, οι οποίες είναι ενδεικτικές της μέχρι σήμερα αντιμετώπισης των επίμαχων ρητρών από την ελληνική νομολογία, αλλά και από την αξιοποίηση των πορισμάτων της γαλλικής κυρίως επιστήμης και νομολογίας, όπου και εκεί, όπως στο ελληνικό δίκαιο, υπάρχει έλλειμμα νομοθετικής ρύθμισης, με στόχο την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και την αναζήτηση πρόσφορων λύσεων για τη νομική αντιμετώπιση των ζητημάτων, που ανακύπτουν από τη χρήση των ρητρών εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού.