Ο ΜΠΙΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

ΤΑ ΣΥΝΤΟΜΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ του Μάριου Χάκκα δυστροπούν στην ταξινόμησή τους εδώ ή εκεί. Δεν είναι εύκολο να τα χαρακτηρίσουμε, έτσι όπως απιστούν ηθελημένα, ενίοτε και καγχαστικά, σε κάθε λογής κανόνες. Είτε ως χαϊκού της πεζογραφίας τα προσεγγίσουμε, πάντως, είτε ως μινιατούρες βαθιά σκεπτόμενων αισθημάτων, θα δούμε να τον εξεικονίζουν σαν πεφταστέρι των μεταπολεμικών γραμμάτων μας. Ένα πεφταστέρι υποχρεωμένο να δαπανά την ύλη του, ψυχή και σώμα, για να ’χει να φωτίζει.

Έγκαιρα εικονοκλάστης ο Μάριος Χάκκας, λογοτεχνικά και πολιτικά, με τον λόγο του να κατακτά την ωριμότητά του πολύ γρήγορα, ενδεχομένως και απρόοπτα, παραμένει επίκαιρος, ακριβώς επειδή υπήρξε έγκαιρος. Είτε από ένστικτο είτε επειδή εκεί τον οδήγησαν τα διαβάσματά του (στη φυλακή, σημειωτέον, ανέκτησε, το κατά δύναμη, τον χαμένο χρόνο, τον ληστεμένο μάλλον, μελετώντας ξένες γλώσσες, την αγγλική, τη γαλλική, την ιταλική και τη ρωσική), εναρμονίστηκε με πρωτοποριακές διεθνείς λογοτεχνικές αναζητήσεις. Και σίγουρα αυτό προϋπέθετε τη σύγκρουσή του και με τα λογοτεχνικά δόγματα της Αριστεράς, όχι μόνο τα πολιτικά. Η αίρεσή του, η εναντιοδοξία του, υπήρξε ριζική και πλήρης. Το κόστος της, ψυχικό και κοινωνικό, δυσκολευόμαστε και να το εικάσουμε. Για να αποκτήσουμε μια κάποια εικόνα του, πρέπει να φέρουμε στον νου μας πόσο κόστισε σε άλλους λογοτέχνες αριστερών καταβολών η σύνταξη και δημοσίευση μιας καθαρής και ξάστερης αιρετικής γλώσσας. Στον Μιχάλη Κατσαρό και τον Αρη Αλεξάνδρου, λόγου χάρη.

Λογοτεχνικούς απογόνους του Καρυωτάκη διακρίνουμε εύκολα - και πολλούς, κάθε βαθμίδας και ύψους. Όχι όμως και του Χάκκα, που με τον Μπιντέ του ειδικά «τράνταξε τους βολεμένους στα πιθάρια των ηρωικών αναμνήσεων», όπως έλεγε ο Στρατής Τσίρκας. Δεν θα μπορούσε να αφήσει απογόνους. Το ύφος του παραμένει αμίμητο, ανεπανάληπτο, επειδή προϋποθέτει διανοητική τόλμη (σχεδόν αυτοδιαλυτική μέσα στη γελοιοποιητική της δριμύτητα) εκδηλωμένη σε πολλά πεδία συγχρόνως, αχώριστα : πολιτικό, ιδεολογικό, φιλολογικό, γλωσσικό, λογοτεχνικό. Επειδή πάντως η αίρεσή του παραμένει ενδοαριστερή ακόμα κι όταν ο ίδιος βρίσκεται πια εκτός των κομματικών ή παραταξιακών τειχών, τη σκυτάλη του μόνο «ομοιοπαθείς» θα μπορούσαν να τη διεκδικήσουν.