Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗΣ

...«Θέλεις να πας στον κόσμο με αδειανά τα χέρια, με κάποια αόριστη υπόσχεση ελευθερίας, που οι άνθρωποι με την ανοησία τους και την έμφυτη ανηθικότητά τους δεν μπορούν καθόλου να την καταλάβουν, μια ελευθερία που τους φοβίζει, γιατί δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει τίποτα και ποτέ πιο ανυπόφορο για τον άνθρωπο και για την κοινωνία, από τούτη την ελευθερία. Bλέπεις αυτές τις πέτρες στην κατάξερη έρημο; Κάνε τες ψωμιά, και η ανθρωπότητα θα τρέξει πίσω Σου με ευγνωμοσύνη, σαν υπάκουο κοπάδι, αν και πάντα θα τρέμει μήπως αποτραβήξεις το χέρι Σου και δεν θα έχουν πια ψωμί».

Ο Μύθος του Μεγάλου Ιεροεξεταστή θεωρείται από τους πιο έγκυρους μελετητές το σημαντικότερο αυτόνομο κείμενο του Ντοστογιέφσκι, αν και περιέχεται στο μυθιστόρημά του «Αδελφοί Καραμαζόφ». Συμπυκνώνει, με αξιοθαύμαστη λιτότητα, τα βασικά νοήματα τόσο της Χριστιανικής κοσμοαντίληψης, όσο και ολόκληρου του έργου τού Ντοστογιέφσκι.