Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1945-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1949

O ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, «ένα δόκανο από το οποίο κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει», είχε αναμφίβολα καταλυτικές συνέπειες στην πολιτική ζωή του τόπου και άφησε έντονα τα ίχνη του στη συλλογική μνήμη. Δημιούργησε πρωτοφανή σχίσματα, θεσμοποίησε την πολιτική πόλωση και προκάλεσε ισχυρές ιδεολογικές αγκυλώσεις, που λειτουργούσαν επί πολλές δεκαετίες ανασταλτικά για την επιστημονική έρευνα και κυρίως την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, που αυτή συνεπάγεται. Σήμερα όμως, η τραυματική αυτή περίοδος έχει μετατεθεί οριστικά από το πεδίο της πολιτικής στο πεδίο της ιστοριογραφίας και η επιστημονική έρευνα ορισμένες όψεις της οποίας περιλαμβάνονται στο παρόν βιβλίο δεν έχει πλέον ως στόχο την αναζήτηση ενόχων και την απόδοση ευθυνών, αλλά τη μελέτη βασικών θεμάτων που σημάδεψαν την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας. Γι αυτό και ο χρονικός προσδιορισμός, που θεωρήθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί στον τίτλο του βιβλίου (Φεβρουάριος 1945-Αύγουστος 1949) κρίθηκε αναγκαίος για να εστιάσει την ερευνητική προσπάθεια στην κρίσιμη εκείνη περίοδο της δεκαετίας του 40, που έχει μέχρι σήμερα λιγότερο μελετηθεί και η οποία διαφοροποιεί την ελληνική εμπειρία από τις αντίστοιχες χρονικά εξελίξεις των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Oι δεκαεπτά μελέτες που περιλαμβάνονται στον τόμο, έχουν την αφετηρία τους σε εισηγήσεις του συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τα πενήντα χρόνια από τη λήξη του Eμφυλίου τον Oκτώβριο του 1999. Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να καλύψει κάποια κενά και ελλείψεις στη μέχρι τώρα ιστορική έρευνα καθώς και να καταδείξει ορισμένες από τις προοπτικές της. O τόμος περιλαμβάνει δύο θεματικές ενότητες: η πρώτη περιλαμβάνει μελέτες που αφορούν την ελληνική «κοινωνία και πολιτική στα χρόνια του Εμφυλίου», και η δεύτερη, με τίτλο «Το χρώμα του Εμφυλίου είναι μαύρο», περιλαμβάνει εκείνες που αναφέρονται στις τοπικές ιστορίες και τις εθνοτικές διαστάσεις του εμφυλίου πολέμου.