ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑ

Το έργο ''Κουλτούρα και αναρχία'' του μεγάλου Βικτωριανού ποιητή, κριτικού και στοχαστή Μάθιου 'Αρνολντ αποτελεί σταθμό στην ιστορία της σύγχρονης δυτικής σκέψης. Με δεδομένο ότι η βικτωριανή Αγγλία, στην οποία ασκεί κριτική ο Μ. 'Αρνολντ, είναι η παραδειγματική μορφή της νεωτερικής κοινωνίας όπου αναπτύσσονται όλες οι βασικές τάσεις και αντιφάσεις που διατρέχουν τον κόσμο μέχρι και τις μέρες μας, από μόνο του το ιστορικό περιεχόμενο του έργου αποτελεί ουσιώδη προπαίδεια για την κατανόηση του καιρού μας.

Στηλιτεύοντας το ατομικιστικό, εγωκεντρικό και υλιστικό ιδεώδες της ταξικής κοινωνίας της εποχής του, την οποία διαιρεί σε Βαρβάρους (αριστοκράτες), Φιλισταίους (φιλελεύθερους) και Πλήθος (εργατική τάξη), ο 'Αρνολντ προβάλλει ως αντίδοτο στην παρακμή τη ''γλυκύτητα'' και το ''φως του ελληνισμού'', δηλαδή τον εξευγενισμό του σημερινού ανθρώπου που έχει αποθηριωθεί από το κυνήγι της υλικής ευμάρειας, καθώς και την επιδίωξη της πιο πλατιάς επιστημονικής γνώσης για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Το ιδεώδες του 'Αρνολντ είναι κατηγορηματικά ''αταξικό''. Η δυναμική της πνευματικής καλλιέργειας είναι η υπέρβαση των διαχωρισμών που αποκλείουν την πλειονότητα της κοινωνίας από τη συμμετοχή στον διανοητικό και υλικό πλούτο που ο ίδιος ο μόχθος της παράγει. Και στην πραγμάτωση του συνεργατικού αυτού πεπρωμένου επιστατεί ένα νέο κέντρο ''αυθεντικής εξουσίας'' μέσα στην κοινωνία, μια κρατική αρχή η οποία δεν είναι προσδεδεμένη στα στενά συμφέροντα καμίας επιμέρους τάξης αλλά έχει ως μοναδικό σκοπό την επίτευξη του συλλογικού αγαθού.