ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ

"Από την έννοια της καταστροφής ως αρνητική στάση και παραγωγική διαδικασία ορμάται ο Χάινερ Μύλλερ για να αναπλάσει τις Επικίνδυνες σχέσεις : Το περίφημο επιστολογραφικό μυθιστόρημα του Λακλό, που γραμμένο στις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης ανασύρει από τη φυλακή της αριστοκρατικής κοινωνίας του 18ου αιώνα την εξεγερμένη προσωπικότητα, το ανεξέλεγκτο ηθικά άτομο, ενώ παράλληλα υλοποιεί -από φιλολογική πλευρά- την έλευση ενός εξονυχιστικού λόγου για τη φυσιολογία και ψυχολογία του έρωτα, για τον έρωτα σαν μέσο σαγήνευσης και καταδυνάστευσης. Ο ίδιος ο Χάινερ Μύλλερ έχει ομολογήσει : "Κύρια ώθηση στη δουλειά μου είναι η καταστροφή. Πιστεύω στην αναγκαιότητα των αρνητικών παρορμήσεων".

Πλάι στη σκηνική ένδειξη για το χώρο "Σαλόνι πριν από τη Γαλλική Επανάσταση", ο Μύλλερ προσέθεσε και τον προσδιορισμό "Μπούνκερ μετά τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο". Με βάση λοιπόν τους χρόνους συγγραφής των δύο έργων, 1781-1981, αλλά και τους χρόνους αναφοράς, το κείμενο του Λακλό και το κείμενο του Μύλλερ κλείνουν σε παρένθεση την εποχή της μπουρζουαζίας, τον αστικό πολιτισμό. Το πρώτο συνδέεται με τις απαρχές του αστικού φιλοσοφικού στοχασμού για την ατομικότητα, με το προμήνυμα της αστικής ιδεολογίας κάτω από τα ερείπια του διεφθαρμένου αριστοκρατικού κόσμου, ενώ το δεύτερο συμπίπτει με το λυκόφως της αστικής κουλτούρας και την ιδεολογική κρίση της. Στο Κουαρτέτο το θεατρικό παιχνίδι εκτελούν η Μερτέιγ και ο Βαλμόν ως επιζώντες από έναν όλεθρο, από κάποιον γενικό αφανισμό, ενσαρκώνοντας σε ένα σύγχρονο αντιπολεμικό καταφύγιο την ίδια τη φθορά. Παρακμή και πτώση, ερειπιώδης κατάσταση και σαθρότητα, εξαχρείωση και σαρκασμός είναι τα νοητικά μοτίβα πάνω στα οποία ο Μύλλερ ανασυνέθεσε το υλικό των Επικίνδυνων Σχέσεων, αφού πρώτα το κατεδάφισε ολοσχερώς. Από τον αυτοσαρκασμό, τη χλεύη και την τραγική γελοιότητα, συστατικά της ουσίας του Κουαρτέτου, εκπορεύεται η ιδέα ενός έργου με κωμική διάσταση και στοιχεία μαύρης φάρσας."
Ελένη Βαροπούλου