ΗΘΙΚΗ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Η ηθική ως ένας από τους σημαντικότερους κλάδους της φιλοσοφίας αποτέλεσε το επίκεντρο συζητήσεων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η διαχρονική της αξίας βασίζεται στην ενασχόλησή της με την ποιότητα του ανθρώπινου χαρακτήρα και την αναζήτηση των προτύπων και των κανόνων συμπεριφοράς στην οικογένεια, στην κοινωνία, στην εργασία, στην οικονομία και γενικότερα σε όλα τα πεδία του επιστητού.

Η ηθική φιλοσοφία αφορά στη υποκειμενική σημασία της έννοιας του σωστού και του λάθους, που καθορίζεται από ηθικές αρχές και κατευθύνει τον άνθρωπο να λαμβάνει αποφάσεις, οι οποίες επηρεάζουν τους άλλους, καθώς οι αποφάσεις αποτελούν συνάμα και εκδηλώσεις της ποιότητας του ανθρώπινου χαρακτήρα. Η ηθική στη λήψη αποφάσεων ανήκει στον ευρύτερο και σχετικά νέο κλάδο της επιχειρησιακής ηθικής και ανάγεται στην κατηγορία της κανονιστικής ή εφαρμοσμένης ηθικής, που δημιουργεί και διαμορφώνει κανόνες του ηθικού πράττειν. Εξετάζει την ποιότητα του χαρακτήρα, τις ηθικές αξίες, τα ηθικά πρότυπα και τους κανόνες, βάσει των οποίων συμπεριφέρεται ο άνθρωπος, είτε ως ηγέτης, είτε ως μέλος της ομάδας, είτε του συλλογικού οργάνου, είτε ως εργαζόμενος, όταν καλείται να λάβει σοβαρές και επείγουσες αποφάσεις σε κρίσιμες περιστάσεις, σε απλά και σύνθετα προβλήματα στον εργασιακό του χώρο. Ο ανθρώπινος ορθολογισμός έχει ως υπόβαθρο τις ηθικές θεωρήσεις της τελολογίας, του ωφελιμισμού, του καντιανισμού, του μαρξισμού, του μακιαβελισμού, του εγωισμού, καθώς και ηθικές θεωρίες, όπως αυτές απαντώνται στα έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, των Κυνικών, των Ηδονιστών, των Στωικών και των Βυζαντινών, καθώς και στα έργα των Νεοελλήνων και των νεότερων Ευρωπαίων φιλοσόφων.

Το ιδιαίτερο σημαντικό σε όλες τις ηθικές θεωρίες είναι η επίδραση της ηθικής αρετολογίας του Αριστοτέλη, ο οποίος στο βασικό έργο του τα Ηθικά Νικομάχεια τόνισε τη δυναμική του ανθρώπου ως έλλογο ον με ελεύθερη βούληση, το οποίο ξεχωρίζει για την προαίρεση, τη μεσότητα και τη φρόνηση στις αποφάσεις και στις πράξεις του. Σήμερα, εν όψει της υπάρχουσας υγειονομικής κρίσης κινδυνεύει να χαθεί το κύρος και η αξία της ηθικής, όπως και η ηθική του προσώπου, που χάνεται πίσω από την εικονική και την ψηφιακή επικοινωνία.

Η ηθική θεώρηση των φιλοσόφων που εξετάζονται στην παρούσα μελέτη και ειδικότερα η ηθική θεώρηση του Αριστοτέλη έρχονται να αφυπνίσουν τη δύναμη της λογικής και της ηθικής αξίας του ανθρώπου, που καλείται διαρκώς να αποφασίζει για τη ζωή και το μέλλον του, διασφαλίζοντας ζωντανή την προσωπικότητα και την ταυτότητά του.