Η ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ

ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΜΕΤΑΗΘΙΚΗ

Η θεώρηση των αξιών δεν δικαιολογεί ιστορικά ή λογικά την ηθική. Υπάρχουν κανόνες γύρω από τους οποίους οργανώνεται ο ηθικός λόγος, όπως άλλωστε και ο λογικός στοχασμός. Αυτό σημαίνει ότι η ηθική ελέγχει και ελέγχεται από διαδικασίες που τείνουν να οικειοποιηθούν την ετερότητα.

Η υπόθεση που τίθεται στο βιβλίου της Pήγου είναι η ακόλουθη: αν η ηθική οδηγείται σε ένα πεδίο συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ του ταυτού και του έτερου, αποκαλούμε μεταηθική εκείνο το είδος διαφορικής αξιολόγησης όπου η ηθική πράξη, όταν προβαίνει προς την ετερότητα ενέχει ένα αδύναμο στοιχείο ως «όπλο» της, επειδή η ετερότητα στην όποια απευθύνεται είναι η απειλητική δύναμη, το Κακό.

Η ετερότητα του Αλλου, δηλαδή η απειλή του Αλλου ως Κακού, υποχρεώνει τότε σε έναν αξιολογικό αναπροσδιορισμό ή σε έναν αναπροσδιορισμό δυνάμεων, που εμφανίζει τον αξιολογικό σχετικισμό ως μηχανισμό ο οποίος κατατείνει σε ένα «κενό» δυνάμεως, μια κατάφαση, μια παραδοχή του «κενού» και μια απόσταση από κάθε ανταγωνισμό μια ανοίκεια οικειότητα.

Στο δοκίμιο αυτό διαπλέκονται δύο εκ πρώτης όψεως αντιτιθέμενες θεωρήσεις των αξιών: του Nίτσε και του Λεβινάς διότι η δυναμική του νιτσεϊκού εγχειρήματος της «μεταστοιχείωσης των αξιών» οδηγεί στην λεβινασική «προοπτική απείρου». Ο Nίτσε προαναγγέλλει τον Λεβινάς, επειδή μεταξύ των θεμάτων του στοχασμού του τελευταίου είναι ο Θεός (ο Θεός πιστωτής της ηθικής), του οποίου ο Nίτσε έχει ήδη αναγγείλει τον θάνατο.