Η ΑΤΙΘΑΣΗ

Η ΚΟΚΟ ΠΡΙΝ ΤΗ ΣΑΝΕΛ

Το πραγματικό πρόσωπο της γυναίκας μου κατέκτησε τον κόσμο με μια βελόνα στο χέρι.

Η Εντμόντ Σαρλ-Ρού, πρόεδρος σήμερα της Ακαδημίας Γκονκούρ και προσωπική φίλη της Σανέλ συνέταξε τη βιογραφία της μερικά χρόνια μετά το θάνατό της, όταν μπορούσε πια να γράψει τα πάντα χωρίς εξωραϊσμούς και αποσιωπήσεις. Το βιβλίο της θεωρείται η μόνη έγκυρη βιογραφία της Σανέλ. Το πυκνογραμμένο κείμενο της Σαρλ-Ρού που θυμίζει ιστορικό μυθιστόρημα, ακολουθεί χρονολογικά την ιλιγγιώδη άνοδο μιας γυναίκας αποφασισμένης να κατακτήσει τον κόσμο με μια βελόνα στο χέρι. Η έρευνα της βιογράφου ξεκινά από τα βάθη της γαλλικής επαρχίας, από τη Σεβέν, τον τόπο καταγωγής μιας οικογένειας γυρολόγων αποφασισμένης να επιβιώσει μέσα στις χειρότερες συνθήκες και φτάνει μέχρι τις τελευταίες στιγμές μιας ακατάβλητης, σκληρά εργαζόμενης γυναίκας που επέτρεψε στο θάνατο να έρθει μια Κυριακή, μέρα αργίας, για να μην αφήσει τη δουλειά της στη μέση.

Το κείμενο της Σαρλ-Ρού φωτίζει όλες τις αντιφάσεις τού «φαινομένου Σανέλ». Οι φωτογραφίες εικονίζουν μια κομψή μελαχρινή γυναίκα, με λιτό ταγιέρ, πέρλες κι ένα τσιγάρο στο χέρι. Πίσω όμως από αυτή την εικόνα κρύβεται το ορφανό κορίτσι που μεγάλωσε μόνο του σε κάποιο μοναστήρι, η «Κοκό» των κακόφημων επαρχιακών καμπαρέ, η «παράνομη» ερωμένη πλούσιων κυρίων, η καπελού της οδού Καμπόν, η μοδίστρα της Ντοβίλ.

Η Σανέλ εμπνεόταν από τις εργατικές στολές για να δημιουργήσει ρούχα που φορέθηκαν στα μεγαλοαστικά σαλόνια αλλά δεν αποδέχτηκε ποτέ τη δική της λαϊκή καταγωγή, απελευθέρωσε τις γυναίκες από τα -κυριολεκτικά- δεσμά του παρελθόντος (ασφυκτικοί κορσέδες, ογκώδη καπέλα, βαριά υφάσματα) αλλά φερόταν δεσποτικά στις υπαλλήλους της, ήταν πρωτοπόρα και ανατρεπτική αλλά ταυτόχρονα βαθιά συντηρητική, ήταν «αδέσμευτη» και «ατίθαση» αλλά κρυφά επιθυμούσε να «νομιμοποιηθεί» στο πλευρό ενός άντρα.

Η κόρη του γυρολόγου συναναστράφηκε πολιτικούς, επιχειρηματίες, έκπτωτους τσάρους, γόνους της αγγλικής αριστοκρατίας, παραγωγούς του Χόλιγουντ, αρχηγούς των Ες-Ες, άλλα οι πραγματικοί της φίλοι ήταν πάντα οι καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους ο Ζαν Κοκτό, η Κολέτ, ο Μαξ Ζακόμπ, ο Πολ Μοράν, ο Ιγκόρ Στραβίνσκι, ο Σερζ Ντιαγκίλεφ, ο Πάμπλο Πικάσο. Η βιογραφία της Σανέλ ζωντανεύει σελίδες μιας άλλης εποχής. Τον καλλιτεχνικό αναβρασμό των annees folles, τη γαλλική επαρχία όπως την απαθανάτισαν οι φωτογραφίες τού Εζέν Ατζέ, την ατμόσφαιρα του Μπιαρίτζ και της γαλλικής Ριβιέρας, την ταραγμένη Ευρώπη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τότε που η Σανέλ αναμίχθηκε στην σκοτεινή «υπόθεση Modelhut» και χρειάστηκε η επέμβαση του ίδιου του Τσόρτσιλ για να γλιτώσει τη ζωή της.

Η βιογράφος τής Σανέλ δεν επιμένει σε λεπτομέρειες που είναι πια γνωστές σε όλους. Για παράδειγμα, πολλοί θυμούνται ότι το ροζ ταγιέρ που φορούσε η Τζάκι Κένεντι στο Ντάλας τη στιγμή της δολοφονίας του Προέδρου είχε την υπογραφή της Σανέλ, αλλά λίγοι γνωρίζουν πως είχε ράψει τα κοστούμια για την Αντιγόνη του Κοκτό ή πως χάρη στη δική της χορηγία ανέβηκε η Ιεροτελεστία της 'Ανοιξης.

Η Σανέλ έζησε την εποχή της έντονα αφήνοντας πίσω της ένα ανεξίτηλο άρωμα και το στίγμα του μοναδικού στυλ Chanel.

Στο βιβλίο της Εντμόντ Σαρλ-Ρού βασίζεται η ταινία της Αν Φοντέν Coco avant Chanel, με πρωταγωνίστρια την Οντρέ Τοτού.