Η ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΖΙΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ

Πρόκειται για εργοβιογραφική αναφορά για τον ιδιοφυή καλλιτέχνη, που γεννήθηκε και διήνυσε τα παιδικά και εφηβικά χρόνια στην Ελλάδα. Η επίδραση της ελληνικής νοοτροπίας των αρχών περίπου του 20ου αιώνα στη συνείδηση, στη σκέψη και στην «παραμονεύουσα», ανεκδήλωτη ακόμη τότε, δημιουργική έφεσή του είναι εμφανής και σημαντική.

Η εν λόγω μελέτη, πραγματεύεται την εικαστική δημιουργία του Ντε Κίρικο, και μάλιστα σ’ ότι αφορά το σημαντικότερο τμήμα της, τη λεγόμενη «μεταφυσική» με την έννοια ότι μέσα στο χώρο της εμπειρίας και με στοιχεία αντιληπτής φυσικής υπόστασης έχει συνθέσει φαντασιώδεις παραστάσεις.

Ο Ντε Κίρικο, ισόβια δεσμώτης μιας ελληνικής επιρροής, με διαθέσιμα κυρίως τα ελληνικά στοιχεία, διαμόρφωσε ένα ύφος και μια συνθετική παραστάσεων, που οδηγούν στον εμπειρικά απροσπέλαστο χώρο της μεταφυσικής. Ο Μύθος (οι Ολύμπιοι Θεοί και Ήρωες, ο Κένταυρος, το νοθογενές άνθρωπο - αλογόμορφο ον), το Θεατρικό στοιχείο (πολιτισμική μνήμη του δημιουργού) στην πολυτμηματική δόμηση της σύνθεσης, τα «Μυστηριώδη Λουτρά», που εμφανώς παραπέμπουν στα τότε Λουτρά της περιοχής του Αναύρου στο Βόλο, τα σιδηροδρομικά σύμβολα (η ιδιότυπη γραμμική δόμηση ετερόκλητων σχημάτων και συμβόλων μιας σιδηροδρομικής θεματικής), μεταμορφώνονται στην εικαστική σύλληψη του καλλιτέχνη σε αντικείμενα παράδοξης αισθητικής επεξεργασίας.

Η Δέσποινα Καφενταράκη εξετάζει το μεταφυσικό στοιχείο και σε σχέση με τις ψυχικές διαθέσεις του καλλιτέχνη, ενώ παράλληλα ανιχνεύει την επίδραση των ελληνικών ιδεών - εικόνων και την εικαστική εξέλιξη του έργου του. Επισημαίνει, επίσης, ότι ο ανήσυχος δημιουργός, επιχειρεί να ξεφύγει από τις αρχές της λογικής του Αριστοτέλη, δίνοντας δικές του ερμηνευτικές προσεγγίσεις των πραγμάτων, επιθυμώντας πάντως να διευρύνει τα όρια της ανθρώπινης εμπειρικής γνώσης.

Το δοκίμιο, δείχνει ένα δρόμο και έναν τρόπο ερμηνευτικής και αξιολογικής γνωριμίας του έργου του Ντε Κίρικο, με όσα μέσα προσφέρονται από τα στοιχεία της προσωπικότητας του δημιουργού του. Τα υπόλοιπα απόκεινται στο ενδιαφέρον και στη διεισδυτική διάθεση του θεατή-μελετητή του συγκεκριμένου εικαστικού έργου.