ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η παρούσα μελέτη εντάσσεται στο πλαίσιο της ιστορικής και πολιτισμικής γεωγραφίας και ερευνά τις σχολές σκέψεις που αφορούν το έθνος και το χώρο στην Ευρώπη. Οι σύγχρονοι αναλυτές θεωρούν ότι στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο χώρο, το έθνος, ως θεσμικός και, κυρίως, ως χωρικός προσδιορισμός, κλονίζεται συθέμελα. Εθνικισμοί όμως συνεχίζουν να εγείρονται, μειονότητες ή μετανάστες να αποκλείονται, ενώ το έθνος εξακολουθεί να αποτελεί σημείο συλλογικής ή ατομικής αναφοράς ανθρώπων οι οποίοι όχι μόνο ετεροπροσδιορίζονται ή ταυτίζονται με αυτό, αλλά είναι έτοιμοι να συγκρουστούν, να πολεμήσουν ή ακόμα και να θυσιάσουν τη ζωή τους στο όνομά του.

Ο συγγραφέας αναλύει συγκριτικά τις ποικίλες νοηματοδοτήσεις ή τους συμβολισμούς της έννοιας του έθνους μέσα από διάφορα χαρακτηριστικά ή διαδικασίες συγκρότησης ταυτοτήτων (θρησκεία, γλώσσα και εκπαιδευτικό σύστημα, μυθοπλασία, αποκλεισμός των «'Αλλων», κ.ά.). Επίσης, μελετά τις ποικίλες χωρικές εκφάνσεις της δημιουργίας, του ελέγχου, της κατάκτησης και της περιχαράκωσης του εθνικού χώρου μέσω της χαρτογράφησης και της συνοριακής οριοθέτησής του, της ιμπεριαλιστικής επέκτασης και των μεταναστευτικών ροών από και προς αυτόν. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δυναμική της απεικόνισης του εθνικού χώρου ως τοπίου μέσα από ποικίλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως η ζωγραφική και η μουσική, μέσα από τη βιωματική εμπειρία πολέμων, ταξιδιών, ή ακόμα και μέσα από την ανέγερση μνημείων και τύμβων που αφιερώνονται στη μνήμη ενός λαού ο οποίος «θυσιάστηκε» ή εξοντώθηκε γιατί ήταν «διαφορετικός».