ΔΥΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΡΤΟΛΑΝΟΙ

ΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΖΑΓΟΡΑΣ

Πορτολάνος είναι το κείμενο που περιέχει οδηγίες προς τους ναυτιλλομένους για να διευκολύνει τα ταξίδια τους από λιμάνι σε λιμάνι (πόρτο). Πορτολάνος όμως είναι και ο χάρτης που απεικονίζει τις ακτές και τα λιμάνια. Πιο σπάνια, είναι ο ναυτικός χάρτης με σημειώσεις για την υποβοήθηση του ναυτικού.

Oι χειρόγραφοι ελληνικοί πορτολάνοι-κείμενα, που σώζονται μέχρι σήμερα, προέρχονται από τον 16ο και τις αρχές του 17ου αιώνα. Γι' αυτό και η γλώσσα τους είναι η κοινή απλοελληνική του 16ου αιώνα, που από τους συγγραφείς της εποχής ονομάζεται ρωμαϊκόν.

Tα κείμενα είναι εξαιρετικά ανορθόγραφα και συχνά περιέχουν όρους και τοπωνύμια παρεφθαρμένα, ιταλικής κυρίως προέλευσης. Eξάλλου, οι ελληνικοί πορτολάνοι βασίζονται σε μεσαιωνικά ιταλικά κείμενα, με αποτέλεσμα οι τεχνικοί ναυτικοί όροι να χρησιμοποιούνται ως lingua franca.

Oι πρώτες εκδόσεις των δύο αυτών χειρογράφων που βρίσκονται σε ελληνικές βιβλιοθήκες, είναι πλέον δυσεύρετες. Aπό την άλλη, η εξέλιξη της γεωγραφίας και της χαρτογραφίας επέβαλε μια σύγχρονη φιλολογική έκδοση. H νέα αυτή μεταγραφή παρουσιάζει παράλληλα τα δύο κείμενα, με τη σωστή ορθογραφία και στίξη ώστε να είναι ευανάγνωστα, χωρίς όμως να θίξει τη φωνητική εκφορά των λέξεων.