ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Αντικείμενο της παρούσας μονογραφίας αποτελούν οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση σε παγκόσμιο επίπεδο της δημοσιονομικής διαφάνειας, οι δημοσιονομικοί κανόνες που θεσπίσθηκαν και οι δημοσιονομικοί θεσμοί που συστάθηκαν για την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την ενίσχυση της δημοσιονομικής διαφάνειας για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με αυτούς, καθώς και τα εργαλεία για την αξιολόγηση της δημοσιονομικής διαφάνειας και της δημοσιονομικής διαχείρισης γενικότερα.

Σημειώνεται ότι πρόκειται για ένα ζήτημα του δημοσιονομικού δικαίου που δεν έχει τύχει μέχρι σήμερα εκτεταμένης επιστημονικής επεξεργασίας. Το ζήτημα της δημοσιονομικής διαφάνειας έχει αντιμετωπισθεί στα διάφορα συγγράμματα μόνο στο πλαίσιο εξέτασης των παραδοσιακών αρχών που διέπουν την κατάρτιση και την εκτέλεση του προϋπολογισμού, υπό την έννοια του δικαιολογητικού λόγου θέσπισής τους, καθώς και στο πλαίσιο ελέγχου των δημοσίων δαπανών και γενικότερα εποπτείας της δημοσιονομικής διαχείρισης από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται κυρίως σε πρότυπα διαφάνειας που αναπτύχθηκαν από διεθνείς οργανισμούς και τα οποία έχουν χαρακτήρα “soft law”, καθώς και σε εργαλεία μέτρησης της δημοσιονομικής διαφάνειας. Σε κάθε περίπτωση γίνεται συνοπτική αναφορά στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ δεδομένου ότι, η δημοσιονομική διαφάνεια έχει συνδεθεί τόσο με τις πρωτοβουλίες για την επίτευξη καλής διακυβέρνησης όσο και με τις πρωτοβουλίες για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Η μονογραφία αποτελείται από τέσσερα μέρη. Ειδικότερα, παρουσιάζονται αρχικώς οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της δημοσιονομικής διαφάνειας από διάφορους διεθνείς οργανισμούς, καθώς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (Μέρος πρώτο). Στη συνέχεια εξετάζονται ορισμένα εργαλεία αξιολόγησης της απόδοσης της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών τόσο αναφορικά με το σκέλος των δημοσίων δαπανών όσο και με το σκέλος των δημοσίων εσόδων (Μέρος δεύτερο). Στο επόμενο μέρος παρουσιάζεται η θέσπιση δημοσιονομικών κανόνων και η σύσταση δημοσιονομικών θεσμών στο πλαίσιο της ενίσχυσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της δημοσιονομικής διαφάνειας κυρίως στο πλαίσιο της ΕΕ (Μέρος τρίτο). Τελικώς, επιχειρείται μία συνοπτική παρουσίαση της δημοσιονομικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα εστιάζοντας σε ορισμένους θεσμούς και μέτρα που μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της δημοσιονομικής διαφάνειας (Μέρος τέταρτο).

Το έργο συμπληρώνεται από πλούσια ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία καθώς και από συνοπτικό αλφαβητικό ευρετήριο των κυριότερων όρων.