ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Η διαφθορά είναι μία εν δυνάμει απειλή για όλα τα πολιτικά καθεστώτα. Αποτελεί όμως μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τις δυτικές δημοκρατίες, οι οποίες, ήδη από τον 18ο αιώνα, προβληματίζονταν ιδιαίτερα για την ύπαρξή της. Παρ' όλα αυτά, η διαφθορά αντιμετωπίστηκε συχνά στον 20ό αιώνα ως ένα «λευκό έγκλημα», που δύσκολα εντοπίζεται και τιμωρείται.

Για ποια όμως διαφθορά μιλάμε; Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην πολιτική διαφθορά και στο οικονομικό έγκλημα; Ανάλογα με τις χώρες και την πολιτική κουλτούρα, το περιεχόμενο που δίνεται στην έννοια της διαφθοράς μεταβάλλεται και διευρύνεται.

Η πολιτική κουλτούρα που θεοποιεί την εξουσία, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Γαλλίας, για πολύ καιρό έβαζε μεγάλους περιορισμούς στον ορισμό τού τι αποτελεί απόπειρα εναντίον του κοινού καλού και δυστροπούσε στη διερεύνηση και την τιμωρία της. Η πιο πραγματιστική πολιτική κουλτούρα αγγλοσαξονικού τύπου έθεσε το ζήτημα της διαφθοράς ως το διακύβευμα μιας μεταρρύθμισης του δημόσιου βίου, χωρίς εντούτοις να επιλύσει το πρόβλημα.

Το βαθύτερο εμπόδιο τόσο για την ανάλυση όσο και για την αντιμετώπιση της διαφθοράς έγκειται στις αξεδιάλυτες σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα σε τρεις παραμέτρους: στην πολιτική διαφθορά, στη διαφθορά των δημοσίων λειτουργιών και στη διαφθορά των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Η λογική του οικονομικού κέρδους και οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού για τη μεγιστοποίησή του αποτελούν τις ουσιώδεις παραμέτρους για να εξηγηθούν οι πρακτικές της ενεργητικής και της παθητικής διαφθοράς.