ΒΛΑΧΟΙ ΚΑΙ ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΟΙ

Ο Μιχαήλ Χρυσοχόος ή Χρυσικός, συγγραφέας του παρόντος πονήματος-διάλεξης, ως φλογερός ερασιτέχνης ερευνητής και μελετητής των ελληνολατινογλώσσων Βλάχων ή Κουτσοβλάχων, συνεισφέρει στην επιστήμη της ρωμανολογίας και βλαχολογίας μία νέα οπτική θεώρηση των πραγμάτων, από τη σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας ή της γεωγραφικής ιστορίας.

Η θέση του, πρωτοποριακή για την εποχή που τη διατύπωσε, οδήγησε σε αμηχανία τους διακόνους της ιστορικής επιστήμης -ακόμα και τον σοφό Σπυρίδωνα Λάμπρο- διότι, πράγματι, οι μελετητές των Βλάχων ή Κουτσοβλάχων, και κατ' εμάς ορθότερα των Ελληνολατίνων, είχαν ρίξει το κύριο βάρος των ερευνών τους στις γραπτές πηγές των λεγόμενων ''βυζαντινών χρονογράφων και ιστορικών'', ενώ αγνόησαν παντελώς το γεωγραφικό ανάγλυφο των μητροπολιτικών κοιτίδων των ελληνολατινόγλωσσων Αρμάνων-Βλάχων.