ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ (1815-1914)

Η Ανατολική Μεσόγειος είναι ταυτόχρονα θάλασσα, παράκτιος περίγυρος, θαλάσσια αρτηρία, εδαφική και ναυτική ζώνη: Μία κινούμενη οντότητα μέσα σε όρια γεωγραφικά και ιστορικά. Αυτή η κινούμενη οντότητα, κατά το δέκατο ένατο αιώνα αποτελεί ένα πολυσύνθετο κεφάλαιο της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Τότε, δηλαδή, που είχε γίνει φανερό ότι η παρακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κυρίαρχου της θάλασσας αυτής, είχε δρομολογηθεί. Η σχέση της με τα ευρωπαϊκά πολιτικά και οικονομικά κέντρα αποτελεί το κλειδί για την κατανόηση γενικοτέρων γεγονότων και πολιτικών κρίσεων με επιπτώσεις στην περιοχή κατά την περίοδο αυτή.

Το κεφάλαιο αυτό της ιστορίας της Ανατολικής Μεσογείου οριοθετεί η εκστρατεία του Ναπολέοντος Βοναπάρτη στην Αίγυπτο το 1798. Το εγχείρημα αποδείχθηκε ότι δεν ήταν ένα τυχαίο συμβάν, οφειλόμενο σε πολιτικούς, στρατηγικούς και οικονομικούς λόγους. Αποτέλεσε μακροπρόθεσμα την απαρχή της ευρωπαϊκής αποικιοκρατικής πολιτικής και εγκαινίασε νέα εποχή στις σχέσεις Ανατολής και Δύσης, ενώ ταυτόχρονα επηρέασε την εξέλιξη των λαών που κατοικούν στον περίγυρο της Ανατολικής Μεσογείου. Εκτός αυτού εγκαινίασε και τη μεγάλη πολιτική και οικονομική σύγκρουση της Μεγάλης Βρετανίας με τη Γαλλία, και επέτρεψε την εμφάνιση της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ανέτρεψε τις παλαιές πολιτικές ισορροπίες και διαμόρφωσε νέες, οι οποίες επηρέασαν αποφασιστικά την τύχη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, που ο βίος της έληξε με τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Την αντιπαράθεση των Δυνάμεων για την κυριαρχία της Ανατολικής Μεσογείου, τις μεταμορφώσεις τις οποίες η περιοχή υπέστη κατά τη διάρκεια του δεκάτου ενάτου αιώνα, και την τύχη των λαών οι οποίοι κατοικούν στον περίγυρό της, πραγματεύεται το βιβλίο αυτό, με ιδιαίτερη έμφαση στην ιστορία της ίδιας της θάλασσας.