ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ

ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΙ ΣΤΗ ΔΑΙΔΑΛΩΔΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛΙΣΜΟΥ

Η Τουρκία, μια χώρα έντονων αντιφάσεων, μια χώρα πρόκληση από πολλές απόψεις. Το αυστηρά κοσμικό, κεμαλικό κράτος του Μουσταφά Κεμάλ με το πολιτικό Ισλάμ στην εξουσία. Το δημοκρατικό, δυτικό βάσει των κεμαλικών αρχών κράτος με τον στρατό μονίμως να κινεί τα νήματα της πολιτικής ζωής. Το μη επεκτατικό, και πάλι βάσει των κεμαλικών αρχών, κράτος με ένα μέρος της Κύπρου υπό τουρκική κατοχή στο όνομα της σωτηρίας των Τουρκοκυπρίων. Στην παρούσα μελέτη γίνεται μια προσπάθεια ανάλυσης αυτών των αντιφάσεων υπό το φως της ιδεολογίας που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του τουρκικού κράτους: του κεμαλισμού. Σε πολλές μελέτες η κεμαλική ιδεολογία αντιμετωπίζεται ως μια σταθερή και αμετάβλητη στο χρόνο ιδεολογία, ως ένα δόγμα άχρονο, έξω και πάνω από την Ιστορία. Σε αυτό το βιβλίο αντιθέτως γίνεται απόπειρα μελέτης του κεμαλισμού ως ιστορικού φαινομένου που υφίσταται αλλαγές και μεταλλάξεις.

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν οι δύο νέοι παράγοντες που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια στην τουρκική πραγματικότητα: το πολιτικό Ισλάμ στην εξουσία που διεκδικεί να διεκπεραιώσει το ευρωπαϊκό όραμα της Τουρκίας μαζί με τον στρατό και εναντίον του, καθώς και οι μεγάλες διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων από το 2000 και μετά που διεκδίκησαν να λύσουν το εθνικό πρόβλημα της Τουρκίας, το Kυπριακό, εναντίον του στρατού και του εκπροσώπου του στην Κύπρο, του Ντενκτάς, και μετά τις εκλογές του 2003 μαζί με αυτόν. Οι δύο αυτοί νέοι παράγοντες μελετώνται στο πλαίσιο της ιστορικής πορείας του κεμαλισμού: Yπονομεύουν τον κεμαλισμό ή τον εκσυγχρονίζουν; Τελικά η Τουρκία, υπό την πίεση αυτών των παραγόντων αλλάζει ή παραμένει η ίδια; Ποιος διεκπεραιώνει το ευρωπαϊκό όραμα του Πατέρα των Τούρκων: ο στρατός ή άλλες πολιτικές δυνάμεις μαζί με τον στρατό ή εναντίον του; Πώς συμβιβάζεται το εθνικό πρόβλημα της Κύπρου με το εθνικό όραμα της Ευρώπης; Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δεν μπορεί να προκύψει από την απαρίθμηση πολλών και διαφορετικών σεναρίων, δεν μπορεί να προκύψει ως πρόβλεψη. Μπορεί ίσως να συναχθεί μέσα από την εξιστόρηση της δαιδαλώδους διαδρομής του κεμαλισμού.