ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ

Ένας πίνακας μιλάει: το πορτρέτο της βαρόνης Μπέτι ντε Ρότσιλντ (1805-1881), όπως το φιλοτέχνησε το 1848 ο Ενγκρ. Και η ιστορία που έχει να διηγηθεί καλύπτει ενάμιση αιώνα μεγαλείου και περιπετειών μιας από τις διασημότερες δυναστείες τραπεζιτών της Ευρώπης.

Με αρκετές βιογραφίες στο ενεργητικό του, όπως των Ερζέ, Γκαλιμάρ, Σιμενόν και Καρτιέ-Μπρεσόν, ο συγγραφέας του «Ξενοδοχείου Lutecia» βρίσκεται και πάλι στο στοιχείο του, καθώς αντλεί το υλικό του από πλήθος ιστορικών πηγών. Με αφετηρία το θάνατο της πρώτης Ρότσιλντ, που παντρεύτηκε έναν τόσο κοντινό συγγενή της (τον θείο της, Τζέιμς, ιδρυτή του γαλλικού κλάδου της δυναστείας) ο Ασουλίν ακολουθεί κατά βήμα τη διαδρομή που έκανε το πορτρέτο της σε μέγαρα κι επαύλεις της οικογένειας, σε παρισινά μουσεία, εκθεσιακούς χώρους αλλά και σε κατακόμβες την περίοδο της γερμανικής κατοχής, ενώ παράλληλα παραθέτει τις αναμνήσεις της -γεννημένης στη Βιέννη- ηρωίδας του από την πολυκύμαντη ζωή της στο Παρίσι.

Μέσα από τις σελίδες του «Πορτρέτου» ανασυστήνεται η ατμόσφαιρα του εργαστηρίου του Ενγκρ όπως και του περίφημου φιλολογικού σαλονιού της βαρόνης, αναδύονται μορφές όπως του Προυστ, του Μπαλζάκ, του Ροσίνι, του Χάινε ή του Σοπέν, γίνονται εκτενείς αναφορές και στην υπόθεση Ντρέιφους και στο Ολοκαύτωμα. Και πάνω απ' όλα, ίσως, αποτυπώνεται η υπερηφάνεια, ο ναρκισσισμός, η βούληση για ενσωμάτωση στη γαλλική κοινωνία και οι άμυνες απέναντι στις αντισημιτικές προκλήσεις, μιας ισραηλίτικης αριστοκρατικής οικογένειας που κατάφερε να διατηρήσει μέχρι σήμερα αλώβητο στους κόλπους της το πνεύμα της φατρίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ελευθεροτυπία, 15/03/2009