ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ

Την εποχή της παγκοσμιοποίησης, των μεταψυχροπολεμικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων και των μαζικών μετακινήσεων πληθυσμών, παλαιές διασπορές ανασυγκροτούνται και νέες δημιουργούνται, παλαιές ταυτότητες επαναπροσδιορίζονται και αναδομούνται και νέες αναδύονται και δομούνται. Στο μεταψυχροπολεμικό κόσμο, η κρίση ταυτότητας παρουσιάζεται ως ένα σημαντικό φαινόμενο, καθώς λαοί, ομάδες και άτομα είτε είναι σε αναζήτηση ταυτότητας είτε προσπαθούν να αναδομήσουν και να ισχυροποιήσουν μια ταυτότητα που αποδομείται καθημερινά από διάφορες ανεξέλεγκτες εξελίξεις. Κάτω από αυτές τις συνθήκες αναλύεται και το φαινόμενο της δόμησης εθνοπολιτισμικής ταυτότητας στη διασπορά. Μιας ταυτότητας που δομείται στο πλαίσιο της συνάντησης και αλληλεπίδρασης των πολιτισμών και, επομένως, υπερβαίνει τα όρια και τη λογική της εθνικής ταυτότητας, κινείται σε μια μετα- και υπερ-εθνική λογική και αποδεσμεύεται από τη μία και μοναδική εδαφικότητα.

Η δόμηση ταυτότητας σε καταστάσεις συνάντησης και αλληλεπίδρασης πολιτισμών αποτελούσε πάντα ερευνητικό πεδίο για τις κοινωνικές επιστήμες. Οι σύγχρονες εξελίξεις, ωστόσο, φαίνεται να καθιστούν τα θέματα της ταυτότητας κεντρικό ερευνητικό αντικείμενο αυτών των επιστημών, σε διεθνές επίπεδο. Σ' αυτήν ακριβώς την επιστημονική εξέλιξη εντάσσεται και η παρούσα εργασία, η οποία εξετάζει τα θέματα της «δασπορικής ταυτότητας» σε άμεση συνάρτηση με την εκπαίδευση, παίρνοντας ως παράδειγμα την ελληνική διασπορά.

Το θέμα της παρούσας μελέτης είναι διττά επίκαιρο για την Ελλάδα. Από τη μια, επειδή έχει τις δικές της διασπορές ανά τον κόσμο και επομένως η σχέση της μ' αυτές και ο ρόλος του ελληνισμού στο διαμορφούμενο παγκόσμιο περιβάλλον είναι ένα ζητούμενο. Και από την άλλη, επειδή δημιουργούνται στους κόλπους της εθνοτικές διασπορές οι οποίες, αργά ή γρήγορα, θα διατυπώσουν το αίτημα για αναγνώριση της δικής τους εθνοπολιτισμικής ταυτότητας.