ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Τον τελευταίο καιρό βιώνουμε την εμφάνιση, και στο πεδίο της ελληνικής θεωρίας και νομολογίας, ενός φαινομένου που δικαιολογημένα προκαλεί στον κύκλο των Αστικολόγων ιδιαίτερο σκεπτικισμό και προβληματισμό εντονότατον. Πρόκειται για την άμετρη και συνάμα άναρχη διείσδυση της συνταγματικής σκέψεως στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου, σε βαθμό ώστε να γίνεται πλέον λόγος -συνήθως με διάθεση για πρόσδοση απαξίας στον όρο- για μιαν προϊούσα «συνταγματοποίηση του Αστικού Δικαίου». Χωρίς πολλή περίσκεψη και δίχως καμμία ουσιαστικά μεθοδολογική καθοδήγηση γίνεται συχνά, κατά την επίλυση προβλημάτων του ιδιωτικού δικαίου, επίκληση συνταγματικών αξιολογήσεων, εκεί όπου το πλουσιότατο διαγνωστικό οπλοστάσιο του Αστικού Δικαίου μπορεί κάλλιστα να δώσει μόνο του την ορθή και δίκαιη λύση.

Ο κίνδυνος εντεύθεν για μια συρρίκνωση του δογματικού συστήματος του Αστικού Δικαίου είναι προφανής και σπουδαίος. Καθίσταται μάλιστα ακόμη εντονότερος μετά την ερμηνευτική δυναμική που δημιούργησε στο πεδίο του Συνταγματικού Δικαίου η νέα ρύθμιση του άρθρου 25§1 του Συντάγματος.

Το εντρύφημα συνεπώς τούτο παριστά μιαν άμυνα του Αστικολόγου. Θέλει να αφυπνίσει τη συνείδηση εκείνου (θεωρητικού ή δικαστή) που συμμερίζεται την ανάγκη να διαφυλαχθεί αλώβητη η δογματική αυτοτέλεια του Αστικού Δικαίου και να προβληθεί, με κάθε δυνατή έμφαση, η διαγνωστική ανωτερότητα του δογματικού του συστήματος. Ιδιαίτερη προσπάθεια γίνεται, στο πλαίσιο αυτού, να δειχθεί ότι στο θεωρητικό εγχείρημα για μετάγγιση του ρυθμού της συνταγματικής τάξεως στο πεδίο των ιδιωτικών έννομων σχέσεων κατά τρόπον άμεσο, ήτοι απόλυτο και αδιαμεσολάβητο, τίθενται, αναπόδραστα, όρια λειτουργικά, συνεχόμενα με τη διαφορετική αποστολή καθεμιάς από τις δύο έννομες τάξεις, αλλά και την ανάγκη διατηρήσεως της συνταγματικής ισορροπίας στη σχέση δικαστή και νομοθέτη. Όρια που ούτε ο αναθεωρητικός νομοθέτης του άρθρου 25§1 του Συντάγματος μπορούσε να υπερβεί.