ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

Ο προσωκρατικός στοχασμός, από τον Ηράκλειτο μέχρι τον Παρμενίδη, ταύτιζε το Είναι του ανθρώπου με τον λόγο και το νοείν. Ήταν ένας παραγωγικός στοχασμός. Στην παράδοση αυτή η ψυχαναλυτική σκέψη του αιώνα μας διέκρινε και μιαν άλλη συνέπεια της εκχωρήσεως του ανθρώπου στη γλώσσα: τον διχασμό του υποκειμένου σε είναι της υπάρξεως και είναι της σημασίας.

Αυτή η σκέψη είναι πράγματι κάτι πολύ περισσότερο από «θεραπεία» του νευρωσικού συμπτώματος. Είναι προαγωγή των σημασιών -εισαγωγή του ερωτήματος της σημασίας της ανθρώπινης πράξης. Η ψυχανάλυση ειδοποιεί το υποκείμενο ότι είναι υποκείμενο σημασίας και ότι η σημασία του είναι υπο-κείμενη, δηλαδή ασυνείδητη. Αποκαλύπτεται με το ερμηνευτικό έργο, την ερμηνεία του υλικού των αναμνήσεων και της μεταβίβασης. Η ψυχαναλυτική ερμηνεία δεν είναι φυσικά μια τυπική φιλολογική ερμηνευτική, μολονότι κι αυτή είναι στερεωμένη στην ποιητική, και αφορά ένα «κείμενο»: το κείμενο που συγγράφει η νεύρωση.

Η ψυχαναλυτική ερμηνεία είναι μια πρόκληση στη σημασία -να αποκτήσει νόημα και σημασία η ωμότητα κι ο παραλογισμός της πραγματικότητας, ακόμη και με μια τολμηρή «παρανάγνωση», με ένα λογοπαίγνιο. Γι' αυτό η ψυχανάλυση υπεραξίωσε από την αυγή της το λογοπαίγνιο, το ταπεινό αυτό λουλούδι της καθημερινής ζωής. Ποια είναι για εμάς η σημασία του εγκλήματος του Οιδίποδος και της θυσίας του πατρός του Λάιου; Τι σημαίνει στη ζωή να είσαι και να έχεις; Τι σημαίνει θλίψη, πένθος, μελαγχολία, αυτοκτονία;

Αυτές είναι μερικές από τις διαδρομές που διατρέχει το παρόν βιβλίο, με τη βοήθεια άφθονων αναφορών στους ήρωες της ψυχαναλυτικής ιστορίας και στα πρόσωπα της ιστορίας των ιδεών.