ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ

Aραγε υπάρχουν νόμοι στο χάος; Το χάος είναι εξ ορισμού απρόβλεπτο;
Το χάος παραπέμπει τη σκέψη μας στην αταξία, την αδυναμία πρόβλεψης όμως, θα δούμε ότι δεν είναι έτσι. Αντιθέτως, μπορούμε να συμπεριλάβουμε το χάος στους νόμους της φύσης. Σύμφωνα με την κλασική αντίληψη, ο φυσικός νόμος είναι ταυτισμένος με την έννοια της «νομοτέλειας», τη ντετερμινιστική περιγραφή, το «αναστρέψιμο» του χρόνου, όπου το μέλλον και το παρελθόν διαδραματίζουν τον ίδιο ρόλο. Το χάος διευρύνει την αντίληψή μας για τον φυσικό νόμο, απαιτώντας παράλληλα την έννοια της «πιθανότητας» και της «μη αναστρεψιμότητας». Αυτή είναι μια ριζοσπαστική αλλαγή που μας αναγκάζει να ελέγξουμε από την αρχή τη θεμελιώδη περιγραφή που έχουμε κάνει για τη φύση. Ντετερμινιστικοί νόμοι παράγουν συμπεριφορά που μοιάζει να είναι τυχαία. Ή, εάν το εκφράσουμε διαφορετικά... ίσως ο Θεός παίζοντας ζάρια, δημιουργεί με την ίδια κίνηση ένα Σύμπαν πλήρους νομοτέλειας και τάξης.

Η θεώρηση του χάους εισάγει μια νέα συνάφεια. Οδηγεί σε μια επιστήμη η οποία δεν αναφέρεται μόνο σε νόμους, αλλά και σε συμβάντα, σε μια επιστήμη που δεν αρνείται εκ των προτέρων την εμφάνιση του καινούργιου, που δεν αμφισβητεί την ίδια τη δημιουργική δραστηριότητά της.