Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΣΥΖΥΓΟΣ

Στον "Αιώνιο σύζυγο", υπάρχει μια ψυχολογική διάσταση, που για πρώτη φορά εμφανίζεται στην παγκόσμια λογοτεχνία: πριν ο Ντοστογιέφσκι περιγράψει τον χαρακτήρα του Πάβλοβιτς, υπήρχε μια θέση κενή, στην πινακοθήκη των ψυχολογικών τύπων. Κι αυτό, γιατί η γαλλική λογοτεχνία, περιόρισε τους απατημένους συζύγους στη διάσταση της τραγωδίας και της φάρσας.

Όλα τα συζυγικά ατυχήματα, τα παρουσίαζε σαν κωμικά ή συγκινητικά ερωτικά επεισόδια. Αγνοούσε τον τύπο εκείνον, που στον "Αιώνιο σύζυγο" ενσαρκώνεται από τον Πάβλοβιτς, και χαρακτηρίζεται από ένα είδος έμφυτης παρόρμησης, όπου τον ωθεί σε μια μόνιμη παραίτηση, η πιο συνηθισμένη μορφή της οποίας είναι, η τυφλή αφοσίωση.

Πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων εντυπωσιάστηκαν από τον "Αιώνιο σύζυγο". Ανάμεσά τους, ο Χένρι Μίλερ και ο Αντρέ Ζιντ: "...πρόκειται για το έργο του Ντοστογιέφσκι, που πιο πολύ προτιμώ, απ όλα τα άλλα", θα γράψει ο Χένρι Μίλερ. Ενώ ο Αντρέ Ζιντ αφιερώνει σ' αυτό το έργο μια ολόκληρη διάλεξη στο αμφιθέατρο όπου δίδασκε λογοτεχνία.