ΜΟΡΦΕΣ ΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

Οι Μορφές χρονικότητας στον Όμηρο, όπως προβάλλουν μέσα από τις σελίδες αυτού του τόμου, είναι μια πρόταση ανάδυσης συγκεκριμένων υποστάσεων χρόνου στην αρχαϊκή εποχή. Τότε που το μυθολογικό και το λογικό, η σκηνοθεσία της αφήγησης και η ακρόαση ποιητικών δρώμενων συνδιαλέγονταν.

Έτσι, η Αυγή από μυθική θεότητα μεταμορφώνεται σε συνθήκη για ζωή και δράση. Η ημέρα προβάλλει ως στοιχείο τροφοδότησης της συλλογικής μνήμης, καθώς κωδικοποιεί την ατομική εμπειρική συμμετοχή. Και με αυτό το αισθητικά αποδιδόμενο χρονικό τοπίο συναινούν οι επικοί ήρωες. O Αχιλλέας και ο Οδυσσέας συναντιούνται και συνδιαλέγονται, τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, γύρω από τα στοιχεία που καθορίζουν τα πεπραγμένα της ζωής τους, την ώρα που το διηγηματικό πλαίσιο που φιλοξενεί αυτές τις συναντήσεις αναδεικνύει τους αρμούς της μετεξέλιξής του. Και ο ποιητής ως έμπειρος τεχνίτης προβάλλει την απάντησή του για όλα αυτά που συμβαίνουν.

Στην εποχή του Ομήρου, κοινή παραδοχή ήταν ότι το παραδειγματικό άλλοτε συνιστά μνήμη. Η μορφοποίησή του σε στίχους θα το καταχωρίσει στο μέλλον ως, μεταξύ άλλων, εποχή ανασυστάσεων, καίριων βιωματικών περασμάτων, εύρωστων κοινωνικών δομών. Τελικά, το νήμα διασταύρωσης του «ιλιαδικού παλαιού» και του «οδυσσειακού πρότερου» συγκροτήθηκε: στο ομηρικό έπος υπάρχει μια ποικιλία μορφών της ονομαζόμενης σήμερα χρονικότητας. Στη διασπορά τους στο κείμενο αυτές οι μορφές συντονίζουν, διαλέγονται και συναθροίζουν την επική οικονομία, αναδύουν όρια και μετουσιώνουν τον επικό ποιητή σε ερανιστή τους.