ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΟΜΟΣ 3

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 1919 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Το τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου φαίνεται να σφραγίζει τη μοίρα της Ευρώπης καταλύοντας τις δεσποτικές αυτοκρατορίες. Στην πραγματικότητα, ο πόλεμος εισάγει τα σπέρματα της αποσταθεροποίησης. Κομμουνισμός και φασισμός αναπτύσσονται χάρη σε οικονομικές και πολιτικές κρίσεις που κλυδωνίζουν συθέμελα την Ευρώπη, διεκδικώντας και οι δυο τη διαδοχή των φθαρμένων φιλελεύθερων δημοκρατιών. Στα τέλη της δεκαετίας του 30 τίποτα, εκτός από έναν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν φαίνεται ικανό να σταματήσει την ενοποίηση της ηπείρου κάτω από τη «νέα τάξη» του ναζισμού, όπου η σύγχρονη τεχνική συνδυάζεται με την επιστροφή στη βαρβαρότητα.

Μετά το 1945, η σύγκρουση καπιταλισμού και σοσιαλισμού διασπά με τη σειρά της την Ευρώπη στους δύο συνασπισμούς που ηγεμονεύονται από τους πανίσχυρους νικητές του πολέμου, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ. Ο ψυχρός πόλεμος, με όλες τις διακυμάνσεις του, εμπλέκει σε μια διαρκή αναμέτρηση οικονομικά συστήματα, κοινωνικά προγράμματα, κοσμοθεωρίες και πολιτισμούς. Η δυτική Ευρώπη περνά από τη «χρυσή τριακονταετία» της ανοικοδόμησης, της ανάπτυξης και της ευημερίας -όπου παρεμβάλλεται ωστόσο η ριζική αμφισβήτηση του '68- στην ύφεση της δεκαετίας του 70, ενώ παράλληλα κάνει τα πρώτα βήματα ενοποίησης με τη σύσταση και τη σταδιακή διεύρυνση της ΕΟΚ.

Η ανατολική Ευρώπη, που μετά την αποσταλινοποίηση ταλαντεύεται ανάμεσα στους «εθνικούς δρόμους προς το σοσιαλισμό» και το δόγμα της «περιορισμένης κυριαρχίας», θα χάσει τελικά τον οικονομικό πόλεμο με το φιλελευθερισμό και θα οδηγηθεί, μετά το '89, στην κατάρρευση των καθεστώτων της. Η συνακόλουθη αναβίωση των εθνικισμών, από τη μια μεριά, και η σύγκλιση που έχει επέλθει στον τρόπο ζωής και στις αξίες, από την άλλη, ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα του πεπρωμένου μιας ηπείρου που μπορεί και πάλι να ελέγξει το μέλλον της.