Η ΣΥΝΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΖΗΜΙΩΘΕΝΤΟΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Η συμμετοχή του ζημιωθέντος στην πρόκληση ή την έκταση της ζημίας και η κατανομή της ευθύνης που αυτή συνεπάγεται αποτελεί ένα ζήτημα με τεράστια πρακτική σημασία για το δίκαιο της αποζημίωσης και όχι μόνο. Πρόκειται για μια από τις δυσκολότερες περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων που καλείται να αντιμετωπίσει το δίκαιο, στο πλαίσιο της οποίας και τα δύο μέρη - ζημιώσας και ζημιωθείς - έχουν συμβάλει, βαρυνόμενα με τον ίδιο ή διαφορετικό νόμιμο λόγο ευθύνης, κατά το ίδιο ή διαφορετικό ποσοστό, στην επέλευση του επιζήμιου αποτελέσματος. Στο πλαίσιο της προεκτεθείσας προβληματικής εντάσσεται και η παρούσα μελέτη, με την οποία επιχειρείται, με αφετηρία την ΑΚ 300, να δοθεί απάντηση σε μια σειρά από ερωτήματα/προβλήματα, τα οποία συνδέονται με τη θεμελίωση και την κατανομή της ευθύνης ανάμεσα στα μέρη.

Βασικό παράδειγμα που εξετάζεται είναι η συνυπευθυνότητα του ζημιωθέντος σε περίπτωση ύπαρξης πρωτογενούς υποχρέωσης για παροχή. Στο περιθώριο της προβληματικής αυτής γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπισθούν ορισμένα καίρια δογματικά ζητήματα, όπως είναι η νομική φύση του πταίσματος του ζημιωθέντος, καθώς και η διερεύνηση του νομικού χαρακτήρα της συμπεριφοράς του ως παραβίασης βάρους - και όχι ως παραβίασης υποχρέωσης - η οποία αντιστοιχεί προς την παρανομία του ζημιώσαντος κλπ. Το βασικό συμπέρασμα, στο οποίο, μεταξύ άλλων, καταλήγει η μελέτη είναι ότι οι προϋποθέσεις της ευθύνης του ζημιώσαντος και του ζημιωθέντος παρουσιάζουν αντιστοιχία, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της ίσης μεταχείρισής τους στη θεμελίωση και κατανομή της ευθύνης τους. Κεντρικό σημείο της μελέτης αποτελεί η προσπάθεια απόδειξης ότι οι έννομες συνέπειες της συνεπευθυνότητας μπορούν να επέλθουν και πέρα από το δίκαιο της αποζημίωσης και κυρίως στο χώρο της πρωτογενούς υποχρέωσης προς παροχή, αφού το δικαιολογητικό θεμέλιο της αρχής της ευθύνης και της ίσης μεταχείρισης «ζημιώσαντος» και «ζημιωθέντος» είναι κοινό και στις δύο περιπτώσεις. Σε επίρρωση των ισχυρισμών αυτών παρατίθεται μια σειρά από διατάξεις, εντός και εκτός ΑΚ, οι οποίες απηχούν ακριβώς αυτή την ιδέα της κατανομής της ευθύνης ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη, πιστοποιώντας την εμβέλεια του άρθρου 300 ΑΚ ως γενικής αρχής του δικαίου.