Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΩΝ CONTIONES ΤΟΥ ΚΙΚΕΡΩΝΑ

ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ELOQUENTIA POPULARIS

O Παναγιώτης Κοντονάσιος στην παρούσα έρευνα αναλύει τους όρους διαμόρφωσης της eloquentia popularis (= ευγλωττίας ενώπιον του λαού) της μεγαλύτερης πνευματικής προσωπικότητας της Ρώμης, που ήταν ταυτόχρονα και ενεργός πολιτικός, του Κικέρωνα, ο οποίος επηρέασε όσο λίγοι την παγκόσμια ιστορία της σκέψης γενικά με το πολυσχιδές έργο του και της πολιτικής ειδικά με τη ρητορική κυρίως πλευρά αυτού του έργου. Τέτοιου είδους ανάλυση, εκτός του ότι τοποθετείται στο επίκεντρο της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας σε διεθνές επίπεδο λόγω του θέματός της, έρχεται να καλύψει και ένα σημαντικό κενό στη διεθνή και πολύ περισσότερο στην εγχώρια βιβλιογραφία, καθώς είναι η πρώτη έρευνα που βασίζεται στο σύνολο των σωζόμενων κικερώνειων contiones (=λόγων ενώπιον του λαού) και στη ρητορική τους, και η πρώτη διδακτορική διατριβή για τον Κικέρωνα στα Ελληνικά.

Ερευνάται λοιπόν η ρητορική που απευθύνεται στον populous Romanus (= ρωμαϊκό λαό) της res publica, η eloquentia popularis, όπως την έβλεπε στην ιστορική της εξέλιξη, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, και τελικά την εφάρμοζε στην πράξη ο Κικέρων. Επομένως σπουδαίος είναι για την παρούσα διατριβή ο ρόλος του populous Romanus ως ειδικού ακροατηρίου των κικερώνειων contiones, υπό την έννοια ότι το ακροατήριο αυτό είναι οργανικό στοιχείο ενός ιδιότυπου πολιτεύματος, τέτοιου που πράγματι ήταν η res publica πριν από τον Οκταβιανό. Ακολούθως η διερεύνηση του παραπάνω ερωτήματος υποχρεώνει τον ερευνητή να εξετάσει και τις εκφάνσεις αυτού του πολιτεύματος, όπως αυτές εντοπίζονται στους συγκεκριμένους λόγους. Προκύπτουν επομένως τέσσερις όροι διαμόρφωσης της eloquentia popularis: ιστορικοί, θεωρητικοί, θεσμικοί και πολιτικοί. Η πραγμάτευση αυτών των όρων από τον ερευνητή αναδεικνύει τελικά στο σύνολό του τον πολιτικό αγώνα από τα rostra (= το δημόσιο βήμα στο forum) πριν από την πτώση του πάτριου ρωμαϊκού πολιτεύματος, ο οποίος έχει πολλά να πει και για τον αντίστοιχο σύγχρονο αγώνα των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών.