Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ

Επιμέρους αδυναμίες στο σύστημα προστασίας των δανειστών κεφαλαιουχικών εταιριών έχουν οδηγήσει τη νομολογία - σε συνέχεια σχετικών αναζητήσεων της αλλοδαπής νομολογίας και της επιστήμης - στη διάπλαση επιμέρους πραγματικών ευθύνης εταίρων ή μετόχων κατά παραμερισμό της νομικής προσωπικότητας της εταιρίας. Η βαθμιαία επέκταση αυτών των πραγματικών ευθύνης, σε συνδυασμό με την όχι επαρκώς διευκρινισμένη δογματική βάση της οικείας θεωρητικής κατασκευής, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και τείνει να κλονίσει την ασφάλεια δικαίου.

Ο συγγραφέας προσεγγίζει την παραπάνω κρατούσα θέση με κριτική διάθεση και από μηδενική βάση, επιχειρώντας κατ’ αρχάς μια αδρομερή παρουσίαση των μηχανισμών ευθύνης του εταιρικού, του πτωχευτικού αλλά και του γενικού ιδιωτικού δικαίου, οι οποίοι συγκροτούν τον κορμό του συστήματος προστασίας των δανειστών. Στο πλαίσιο αυτό αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ερμηνεία των νέων διατάξεων του άρθρ. 98 του Πτωχευτικού Κώδικα, που καθιερώνουν ευθύνη των διοικούντων για παρέλκυση ή πρόκληση της πτώχευσης. Περαιτέρω σημεία έμφασης αποτελούν η αστική ευθύνη εταίρου λόγω αξιόποινων συμπεριφορών -ιδίως στα εγκλήματα της υπεξαίρεσης, απάτης, απιστίας, καταδολίευσης δανειστών, καθώς και στα πτωχευτικά εγκλήματα - , η παυλιανή αγωγή, η κατ’ άρθρ. 919 ΑΚ ευθύνη και η ευθύνη αποκτώντος επιχείρηση. Επί τη βάσει των παραπάνω αναπτύξεων εντοπίζει και περιγράφει επακριβώς τα κενά προστασίας του συστήματος και προσδιορίζει τις μεθοδολογικές παραμέτρους πλήρωσής τους.

Ο συγγραφέας ερευνά στη συνέχεια τις περιουσιακές συνέπειες της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου και την τελολογία του περιορισμού της ευθύνης των εταίρων στην κεφαλαιουχική εταιρία, αναδεικνύοντας τα σχετικά πλεονεκτήματα και τους ελλοχεύοντες κινδύνους. Ακολούθως προσεγγίζει λεπτομερειακά - και σε εντατικό πάντοτε διάλογο με τη νομολογία και επιστήμη - την κατασκευή της ευθύνης εταίρου/μετόχου κατ’ άρση της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου της εταιρίας, τα πιθανά ερείσματά της στο θετικό δίκαιο, τα επιμέρους πραγματικά ευθύνης (ενδεικτικά: περιουσιακή σύγχυση, εξωτερική σύγχυση σφαιρών, ουσιαστική υποκεφαλαιοδότηση) και τις έννομες συνέπειες. Τέλος, διαπιστώνει τις ανεπάρκειες και τα αδιέξοδα της παραπάνω κατασκευής, εξετάζει επισταμένως τις προταθείσες στην αλλοδαπή νομολογία και επιστήμη εναλλακτικές προσεγγίσεις και διαπιστώνει τη δυνατότητα νομολογιακής περαιτέρω διάπλασης του δικαίου- προς πλήρωση του σχετικού κενού προστασίας - δια της αναγνώρισης ενός νέου, εναλλακτικού πραγματικού ευθύνης, συμβατού με το εσωτερικό σύστημα του εταιρικού και του γενικού ιδιωτικού δικαίου.

Με τη μονογραφική αυτή παρουσίαση ο συγγραφέας επαναφέρει στο προσκήνιο της επιστημονικής συζήτησης ένα από τα κλασικά και πλέον ακανθώδη και αμφισβητούμενα στην πράξη θέματα του δικαίου των κεφαλαιουχικών εταιριών. Τεκμηριώνει εξαντλητικά -σε νομολογιακό και θεωρητικό επίπεδο - την κρατούσα περί άρσης της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου θεωρία, και επιχειρεί ακολούθως την ανασκευή της, διαλεγόμενος εντατικά με τις νεότερες τάσεις της αλλοδαπής και ελληνικής επιστήμης και νομολογίας, και καταθέτοντας στο τέλος συστηματικά επεξεργασμένη πρόταση πλήρωσης του διαπιστούμενου κενού.