Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ

"Ένα πλεόνασμα πληροφόρησης και επικοινωνίας δεν αρκεί για να φωτίσει τον κόσμο. Ούτε η διαφάνεια ενισχύει τη διορατικότητα. Η μάζα των πληροφοριών δεν παράγει αλήθεια. Όσο περισσότερη πληροφορία απελευθερώνεται, τόσο επιτείνεται η σύγχυση στον κόσμο. Η υπερπληροφόρηση και η υπερεπικοινωνία δεν φωτίζουν το σκοτάδι."

Καμία λέξη δεν διατρέχει περισσότερο τον σύγχρονο δημόσιο λόγο απ’ όσο η λέξη «διαφάνεια». Σύμφωνα με τον Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν, όποιος περιορίζει τη χρήση της αποκλειστικά σε θέματα διαφθοράς ή ελεύθερης διακίνησης της πληροφορίας, παραγνωρίζει την αληθινή της διάσταση. Η εμβέλεια της έννοιας «διαφάνεια» αποκαλύπτεται μόνον όταν της αποστερήσουμε το πρόσχημα της «καθαρότητας» και της «δημοκρατικότητας», και αφήσουμε να φανεί η αδιαφανής όψη της, αυτή που συνδέεται με την επιτήρηση και τον έλεγχο. Στη σύγχρονη εν πολλοίς πορνογραφική κοινωνία της επίδειξης του απόκρυφου, όπου όποιος δεν εκτίθεται, απλώς «δεν υπάρχει», η διαφάνεια δεν υπηρετεί την αλήθεια. Αντιθέτως, παράγοντας υπερβολική ποσότητα πληροφορίας, διευκολύνει τον έλεγχο των ανθρώπινων ελευθεριών και την ηλεκτρονική αστυνόμευση.

Ο διάσημος κορεάτης φιλόσοφος αναλύει τις διαφορετικές πτυχές της έννοιας «διαφάνεια», εξετάζοντας εννέα κοινωνίες σε ισάριθμα κεφάλαια: την κοινωνία του θετικού, της έκθεσης, του εμφανούς, του πορνό, της επιτάχυνσης, του ενδόμυχου, της πληροφορίας, της αποκάλυψης, του ελέγχου.