Η ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Από τον προφήτη 'Αμως μέχρι τον Μπωντλαίρ, από τη θρησκευτική εσχατολογία μεχρι τη μοντέρνα τέχνη, ο Παπαϊωάννου εικονογραφεί την «περιπέτεια του Πνεύματος», το «θρίαμβο» της ιστορίας απέναντι στη φύση, του πράττειν απέναντι στο είναι. Αυτός ο θρίαμβος θαστηριχτεί στην υποταγή και την υπέρβαση της αρχαιοελληνικής παράδοσης. Τω όντι, η αρχαιοελληνική σκέψη, όπως εξ άλλου και όλων των παγανιστικών λαών, θέτει στο κέντρο, στην υψηλότερη βαθμίδα της ύπαρξης, τον κόσμο, το σύμπαν. Αντίστροφα, η ιουδαιοχριστιανική παράδοση και η συνέχεια της, η νεωτερικότητα -που φτάνει μέχρι τον υποκειμενιστικό εξτρεμισμό του σύγχρονου πολιτισμού- θα αποθεώσει την ιστορία και τον ιστορικό χρόνο. Ο Ντεκάρτ θα εξαγγείλει την υποταγή της φύσης. Μόνο ο ρομαντισμός, στα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχέςτου 19ου θα προσπαθήσει να αντιπαρατεθεί στον καλπασμό του ιστορικού χρόνου. Όμως ο 19ος αιώνας στη φιλοσοφία, την επιστήμη, την πολιτική, θα αποτελέσει το θρίαμβο της «νεωτερικότητας», που γίνεται σφαιρική, καθολική και αναμφισβήτητη.

Ο 20ός αιώνας οδήγησε τον εργαλειακό ορθολογισμό και τη χαλιναγώγηση της φύσης στο απόγειο τους και ταυτόχρονα σηματοδότησε την εποχή μιας νέας αμφισβήτησης.