ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟ

Η επαναφορά στο προσκήνιο του όρου «ουμανισμός», με το χαϊντεγκεριανό αυτό κείμενο, αποσκοπεί στο να τον απαγγιστρώσει από τις «μεταφυσικές» του καταβολές, που προϋποθέτουν μια παγιωμένη ερμηνεία του «όντος» στην ολότητά του και εκλαμβάνουν τον άνθρωπο ως έσχατο υποκείμενο γνώσης και ενέργειας πάνω στα πράγματα. Σε μια τέτοια οπτική, ο παραδοσιακός ουμανισμός έχει χάσει το νόημά του, γιατί εμμένει σε ένα παραστασιακό τρόπο φιλοσοφίας ή στο δυϊσμό υποκειμένου-αντικειμένου (χωρίς να προβαίνει στην "οντολογική διαφορά" μεταξύ "Είναι" και όντος). Στοχεύεται, έτσι, ένα είδος οντολογίας του ετερογενούς μέσα από μια ιδιότυπη αναζήτηση της αλήθειας ή της "καταγωγής" που, όμως, δεν παραπέμπει σε καμιά γνωστή αρχή θεμελίωσης, ανθρωπολογικής ή διαλεκτικής υφής. (Το πιο απόμακρο γίνεται ό, τι πιο κοντινό.)

Το "Για τον ουμανισμό" αναλαμβάνει, ακόμα, ένα διπλό εγχείρημα: να αποστασιοποιηθεί το θεμελιώδες έργο του Sein und Zeit (1927) από τον υπαρξισμό της εποχής (κυρίως του Sartre) και να ανοίξει ένα γόνιμο διάλογο με το μαρξισμό, που θα έθετε τις βάσεις μιας «μελλοντικής σκέψης».

«Η φαινομενολογία των ερμηνειών», από την άλλη μεριά, σκοπεύει να δείξει πώς μπορεί να επενδυθεί φιλοσοφικά η σχέση ερμηνευόμενου-ερμηνευτή ύστερα, ιδίως, από τις ριζικές αμφισβητήσεις των Nietzsche, Heidegger και Foucault, ο «ουμανισμός» των οποίων, χωρίς να αντιστρατεύεται πολιτικά τον «άνθρωπο», θα μπορούσε να κατανοηθεί με όρους δομικούς και όχι αναγωγικούς όπου θα προείχε δηλαδή το στοιχείο της σχέσης στο εσωτερικό ενός όλου και όχι κάποια παγιωτική εξηγητική αρχή.