ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ

Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο Α. Βέλιος, ο Λοκ προλείανε το έδαφος για τον Αιώνα των Φώτων, αλλά περιοριζόταν από τις αναστολές της εποχής του. Μιλούσε υπέρ των υπηκόων, αλλά από τη σκοπιά των ηγεμόνων. Ήταν πραγματιστής, όχι ζηλωτής, περισσότερο «μακιαβέλι» παρά «ροβεσπιέρος». Ο ένθεος, καθεστωτικός φιλελευθερισμός του ενέχει εγγενείς αντιφάσεις – είναι συγχρόνως δημοκρατικός και απολυταρχικός, ορθολογικός και θεοκρατικός, φιλολαϊκός και φιλομοναρχικός. Ως εκ τούτου, ο ίδιος ο Λοκ μπορεί να θεωρηθεί σπερμοδότης μάλλον, παρά κατά κυριολεξία θεμελιωτής του πολιτικού φιλελευθερισμού.

Κι ωστόσο, οι δύο κλασικές εργασίες του Λοκ που περιλαμβάνει η έκδοση αυτή θέτουν τα θεμέλια του σύγχρονου κράτους και του απογαλακτισμού των κοινωνιών από τη θεοκρατία, στηλιτεύοντας την ανάμειξη της Εκκλησίας στα της κοσμικής εξουσίας. Είναι δύο κείμενα που παραμένουν, δυστυχώς, επίκαιρα στη σημερινή Ελλάδα, όπου ο διαχωρισμός κράτους/εκκλησίας παραμένει ουσιαστικά θέμα-ταμπού και ο πολιτικός φιλελευθερισμός προσκρούει στο φράγμα του ελληνορθόδοξου αντιδιαφωτισμού.