ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Το παρόν βιβλίο αποτελεί μια συστηματική ανάπτυξη και ερμηνεία του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης. Η κοινωνική ασφάλιση είναι ένας ζωντανός, συνεχώς εξελισσόμενος θεσμός, βασικός παράγοντας της κοινωνικής συνοχής. Το νομικό της οικοδόμημα χαρακτηρίζεται από δαιδαλώδεις και λεπτομερείς ρυθμίσεις που γεννούν πληθώρα διενέξεων. Το βιβλίο συστηματικοποιεί τη νομοθεσία και μέσα από την ερμηνεία της προσπαθεί να της προσδώσει μια συνεκτικότητα.

Στην αρχή, αποσαφηνίζεται η φυσιογνωμία του ασφαλιστικού συστήματος και παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική του. Η θεωρητική αντιμετώπιση εννοιών, όπως είναι η ανταποδοτικότητα και η κοινωνική αλληλεγγύη, είναι απαραίτητη για την κατανόηση και ερμηνεία επιμέρους πτυχών του θεσμού. Οι ενοποιήσεις των ταμείων και η αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση έχουν ενταχθεί στην ύλη του βιβλίου.

Η πρωταρχική πηγή του δικαίου της κοινωνικής ασφάλισης είναι το Σύνταγμα. Σε αυτό αφιερώνεται ένα εκτενές κεφάλαιο, προκειμένου να διαγραφούν τα όρια του δικαστικού ελέγχου του νομοθέτη. Σε μια εποχή περικοπών και οπισθοδρόμησης, η προσφυγή στο Σύνταγμα αποτελεί το ύστατο καταφύγιο. Η αρχή της ισότητας, η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και η αρχή της αναλογικότητας προσεγγίζονται με τη βοήθεια του υπάρχοντος νομολογιακού υλικού. Οι διεθνείς δεσμεύσεις συντείνουν στην ενίσχυση του σχετικού δικαιώματος. Στο διεθνές αυτό πλαίσιο, δεν παραλείπονται οι διαστάσεις του ενωσιακού δικαίου. Μέρος του βιβλίου αποτελεί η συνοπτική και εύληπτη παρουσίαση του σύνθετου Κανονισμού 883/2004 για την κοινωνική ασφάλεια των διακινούμενων προσώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακολούθως, το βιβλίο παρουσιάζει με αρκετά εξονυχιστικό τρόπο τις γενικές αρχές της κοινωνικής ασφάλισης. Πρόκειται για αρχές που έχει διαπλάσσει η νομολογία του ΣτΕ και αποτελούν βασικό εργαλείο του νομικού. Οι αρχές που έχουν διαμορφωθεί από τη δικαιοπλαστική παρουσία του Ανώτατου Ακυρωτικού, παρουσιάζονται με τρόπο συνθετικό και σαφή.

Στη συνέχεια, αναλύεται η έννομη σχέση της κοινωνικής ασφάλισης και τα υποκείμενα αυτής. Στο πλαίσιο της ανάλυσης, εξετάζονται ο ασφαλιστικός φορέας και οι ασφαλισμένοι. Ακολουθεί η ανάπτυξη της ασφάλισης μισθωτών και ειδικότερα της νομοθεσίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Υπαγωγή στην ασφάλιση, ασφαλιστικές εισφορές, συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, επιζώντων) και άλλες παροχές (ασθένειας, μητρότητας, εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας) εξετάζονται νομοθετικά και νομολογιακά. Περιλαμβάνεται ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων που καθιερώθηκε με το ν. 3863/10.

Το βιβλίο δεν περιορίζεται στην ασφάλιση μισθωτών, αλλά επεκτείνεται στην ασφάλιση των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών. Κατόπιν, αντικείμενο μελέτης γίνεται η ασφάλιση ανεργίας και η έκταση προστασίας που εγγυάται. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τη διοικητική διαδικασία στην κοινωνική ασφάλιση, καθώς και με την παρουσίαση κάποιων δικονομικών πλευρών.