ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ

Πώς θα μπορούσαμε σήμερα να κατανοήσουμε τους συστατικούς όρους και τη λειτουργία αυτού του πράγματι ομιχλώδους κοινωνικού στρώματος το οποίο ορίζεται και αυτοκαθορίζεται με τον γενικότατο όρο «διανοούμενοι»; Τι θα ήταν σε θέση να μας προσφέρει μια κοινωνιολογική θεώρηση της στάσης των διανοουμένων μέσα στην κοινωνία; Και πόσο είναι θεμιτό να προσδιορίζουμε την ουσία του διανοουμένου σε άμεση αναφορά προς τη στάση την οποία ο διανοούμενος τηρεί απέναντι στην κυρίαρχη ιδεολογία και την εξουσία, δηλαδή απέναντι στο θεσμισμένο κοινωνικό-πραγματικό;

Σε τελική ανάλυση φαίνεται να ισχύει απόλυτα η απόφανση του Αντόνιο Γκράμσι σύμφωνα με την οποία «θα μπορούσε να πει κανείς ότι όλοι οι άνθρωποι είναι διανοούμενοι, ωστόσο, δεν λειτουργούν όλοι ως διανοούμενοι μέσα στην κοινωνία». Και μόνο αυτή η απόφανση είναι αρκετή για να αιτιολογήσει την εγγενή σύγχυση που γέννησε και εξακολουθητικά προκαλεί ο όρος «διανοούμενος» ως προς τους συστατικούς-συγκροτητικούς του όρους.