ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΟΣ

Το διηγηματογραφικό έργο του, κυριαρχημένο από τη μνήμη, συμβαδίζει με την αυτοβιογραφική διάθεσή του που αναζητά στο παρελθόν ένα κάποιο βάλσαμο για τις πληγές του παρόντος. Αλλά εδώ λύνεται κιόλας, από την άλλη μεριά, και μια φαινομενική αντίφαση. Όσο κι αν αντιμάχεται τις μεταβολές του 1880, το έργο του Παπαδιαμάντη πραγματώνεται χάρη σ' αυτές: η αυτοβιογραφική λειτουργία δεν βρίσκει τη θέση της παρά μόνο τη στιγμή όπου, κάτω από την επίδραση της λαογραφίας, ο δρόμος προς το ηθογραφικό διήγημα ανοίγεται διάπλατα κι αφήνει ένα πέρασμα ελεύθερο στην εμπειρία και στη μνήμη.