3 ΚΑΙ 1 ΚΕΙΜΕΝΑ

Το κοινό και η δημοκρατία / Για τη δημόσια παιδεία / Αλλοτρίωση και κομμουνισμός / Δημόσιος χώρος: Χώρος των πολιτών, χώρος των ιδιωτών

Τα τρία κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτό τον τόμο μετέχουν στις δημόσιες συζητήσεις για ένα διάστημα δώδεκα χρόνων, 1991-2003, που είχε ιδιαίτερη σημασία για τα κοινωνικά κινήματα στην Ελλάδα. Το τέταρτο κείμενο συνδέει τα τρία προηγούμενα με τη σημερινή δημόσια συζήτηση.

Το κείμενο Για τη δημόσια παιδεία μετέχει το 1991 στη συζήτηση για τη νέα εποχή της «παγκοσμιοποίησης» που οριοθετεί η κατάρρευση των σοβιετικών καθεστώτων το 1989. Αναφέρεται στον νέο τρόπο παραγωγής και τη σχέση του με το κράτος και την παιδεία, συζητώντας τη μορφωτική διάσταση της δημοκρατικής αντίθεσης στην αναδυόμενη αστική ολιγαρχία. Το δεύτερο κείμενο, Αλλοτρίωση και κομμουνισμός, παρεμβαίνει το 2000 στη συζήτηση για το αναδυόμενο μορφωτικό κίνημα με θέμα την υπέρβαση της αλλοτρίωσης με την έννοια που έχει ο όρος στον Μαρξ, διακρίνοντας τη σκέψη του Μαρξ από τον «ορθόδοξο μαρξισμό». Ακολουθεί το κείμενο Δημόσιος χώρος: χώρος των πολιτών, χώρος των ιδιωτών, που μετέχει το 2003 στην κεντρική για τη νέα εποχή συζήτηση του τέλους της πολιτικής και της υπέρβασης του ολιγαρχικού, πλέον, πα¬γκόσμιου πολιτικού χώρου σε έναν αναδυόμενο δημόσιο χώρο άμεσης δημοκρατίας. Αφορμή είναι η εμφάνιση στην Ελλάδα του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ.

Η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου με τις παραπάνω αρχές ήταν το πρόταγμα των ριζοσπαστικών κοινωνικών κινημάτων που είχαν αναπτυχθεί στη μεταδικτατορική Ελλάδα την περίοδο 1978-1991 στους χώρους κατοικίας, εργασίας και παιδείας. Οι συζητήσεις 1991-2003, που ακολούθησαν το κίνημα της περιόδου 1978-1991 και στις οποίες μετέχουν τα τρία κείμενα που παρουσιάζονται εδώ, ολοκληρώνουν την προβληματική του κοινωνικού κινήματος της περιόδου αυτής, στο ιστορικό πλαίσιο της εμφάνισης των οικουμενικών κοινωνικών κινημάτων στην ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα.

Το τελευταίο κείμενο, Το κοινό και η δημοκρατία, αναφέρεται στις έννοιες που είναι κεντρικές στο εννοιολογικό πλαίσιο των τριών αρχικών κειμένων και αναγκαίες για την κατανόησή τους έπειτα από τις συζητήσεις που ακολούθησαν. Αρχίζοντας με τη δυναμική του κοινού στη σχέση του με τη δημοκρατία, το κείμενο καταλήγει σε μια πρόταση ορισμού του κοινού ως θεμέλιο του δημόσιου χώρου της άμεσης δημοκρατίας.